Alfons Liczmański, pierwszy na liście mężczyzn zatrudnionych w Polskich Szkołach Handlowych. Był gdańszczaninem. Urodził się 10.10.1904 roku w Gdańsku. Jego ojciec, Stanisław był krawcem i działaczem Polonii gdańskiej. Matką była Teofila z domu Wielgoszewska. Rodzice otaczali młodego Alfa troskliwą opieką przepojoną duchem polskości i miłości do polskiej tradycji, kultury i języka. Liczmański ukończył powszechną szkołę niemiecką i niemieckie gimnazjum. Maturę otrzymał w 1925 roku. Edukacja w niemieckich szkołach w ogóle nie wpłynęła na jego stosunek do polskości, co należy przede wszystkim zawdzięczać atmosferze, jaka panowała w jego domu rodzinnym. Świadczy o tym chociażby to, że należał do tajnej organizacji Towarzystwa Filaretów, z której wywodzi się gdańskie harcerstwo. Członkowie tego towarzystwa: Stefan Mirau, Witold Kopczyński, Aleksander Witkowski, Mieczysław Tajkowski, Jerzy Żuralski i Alf Liczmański po odpowiednim przeszkoleniu na kursie harcerskim w Karwi, utworzyli 8.08.1920 pierwszą w Gdańsku Męską Drużynę Harcerską im Zygmunta Augusta²⁵. Po ukończeniu gimnazjum wstąpił na Politechnikę Gdańską na wydział budownictwa lądowego. Studiów jednak nie ukończył. Musiał je przerwać w 1929 roku ze względu na trudne warunki materialne rodziny. Podjął pracę jako nauczyciel kontraktowy stenografii polskiej i niemieckiej oraz liternictwa ozdobnego w szkołach handlowych. W roku 1936 uzyskał nominację na nauczyciela etatowego tych szkół.

A. Liczmański był człowiekiem bezpośrednim, sumiennym pracowitym, w stosunku do siebie i uczniów bardzo wymagający, ale jednocześnie miał duże poczucie humoru. Przez uczniów był bardzo lubiany. Lubił grać na skrzypcach, jeździć na łyżwach, fotografować. Dobrze władał językiem niemieckim, francuskim, angielskim i oczywiście polskim. Jego pasją było harcerstwo i temu też poświęcił cały swój wolny czas. Jako nauczyciel szkół handlowych miał bezpośredni wpływ na młodzież. Zachęcał ich do wstępowania w szeregi harcerstwa, szczególnie do drużyny, którą organizował przy szkołach. Uważał, że organizacja harcerska powinna kłaść nacisk na budzenie i rozwijanie dumy narodowej, poczucia odpowiedzialności, przywizania do ojczystej kultury, tradycji, języka. Harcerstwo, jego zdaniem powinno pracować dla Polski na gdańskim odcinku. Po utworzeniu drużyny harcerskiej przy szkołach handlowych ograniczył się tylko do pracy z tą drużyną. 2.02.1931 roku ożenił się z Janiną Nełkowską, a w 1934 urodziła mu się córka Regina. Wiosną tego roku powrócił do pracy w harcerstwie działającym poza szkołami handlowymi. W maju 1934 otrzymał stopień podharcmistrza i został komendantem Gdańskiego Hufca Harcerzy.

W styczniu 1935 roku hufiec gdański podniesiono do rangi chorągwi. Jej pierwszym komendantem został Alf Liczmański. Skład pierwszej komendy był następujący: Gustaw Niemiec, Kazimierz Szymański, Roman Truszczyński, Michał Urbanek, W. Mierzejewski, Alfons Żurek. Wiosną 1935 uzyskał stopień harcmistrza. Najważniejszym celem dla niego było umasowienie gdańskiego harcerstwa. Szkolił kadry instruktorskie, bez których nie można było sobie wyobrazić pracy harcerskiej. Zwracał uwagę na to, aby nauczyciele pracujący w szkołach polskich i dopiero co angażowani mieli kwalifikacje do pracy w harcerstwie. Zwracał szczególną uwagę na rozwój drużyn morskich. Dbał o to, aby o gdańskich harcerzach wiedziano nie tylko w kraju, ale także za granicą. Przygotowywał harcerzy do międzynarodowych zlotów i brał w nich udział, np w Holandii, Austrii, Francji. Zainicjował wydawanie harcerskiego pisma „Zewie”. W jego zamysłach pismo to miało informować społeczeństwo polskie o pracy gdańskiego harcerstwa i propagować idee harcerskie. Pismo ukazywało się w latach 1935 – 1936. Duży wysiłek włożył w organizację i realizację „Tygodnia Harcerskiego”, który odbył się w maju 1938 roku. Wiedział, że wojna jest nieunikniona, dlatego przygotowywał do niej instruktorów i harcerzy.

1.09.1939 roku przebywał w Gdyni, gdzie organizował Ochotniczy Wojskowy Oddział Harcerzy Gdańskich. Próbował przedostać się w głąb kraju, ale został aresztowany. Przeszedł przez więzienie Victoria Schule i Nowy Port. Ostatetcznie osadzono go w Stutthofie. Został rozstrzelany 19. albo 20.03.1940 roku. Niemcy w kartotece pod jego nazwiskiem zanotowali, że był fanatycznym Polakiem. Obecnie jego grób znajduje się na Cmentarzu Zasłużonych na Zaspie²⁶.

Polskie Szkoły Handlowe, jak już wspomnieliśmy, miały kształcić nie tylko specjalistów dla firm handlowych. Ich drugim równorzędnym celem miało być nauczanie historii, kultury i języka polskiego. Ten cel realizować mieli szczególnie nauczyciele języka polskiego i historii. Było ich kilku: Władysław Pniewski, Zdzisław Kaszuba i Marian Pelczar. >>>> czytaj dalej
<<<< powrót
Home